Τι είναι η σκολίωση;
Η σκολίωση είναι μία πάθηση της σπονδυλικής στήλης κατά την οποία στρεβλώνεται το φυσιολογικό της σχήμα. Τα κύρια χαρακτηριστικά παραμόρφωσης στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων είναι η πλάγια κλίση και η στροφή των σπονδύλων.
Η κλίση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να διαφέρει σε πολλές περιπτώσεις, αλλα αν η καμπύλη ξεπερνά τις 10° μοίρες θεωρείται σκολίωση.
Χαρακτηριστικό σχήμα της καμπύλης που φέρει η σκολίωση είναι το S ή το C.
Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης είναι ήπιες αλλά ορισμένες περιπτώσεις τείνουν να χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου. Επομένως, από τις πρώτες κιόλας ενδείξεις της σκολίωσης , επιβάλλεται μία επίσκεψη στον χειρουργό ορθοπεδικό με σκοπό μια εξειδικευμένη διάγνωση, συμβουλεύει ο Δρ. Μπεσίρης.
Η σκολίωση εμφανίζεται πιο συχνά κατά την σωματική ανάπτυξη , συνήθως μεταξύ των ηλικιών των 10 με 15. Περίπου ο ίδιος αριθμός αγοριών και κοριτσιών διαγιγνώσκονται με ήπια ιδιοπαθή σκολίωση αλλά τα κορίτσια έχουν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες εμφάνισης της συγκεκριμένης πάθησης.
Συμπτώματα
Η σκολίωση στα αρχικά της στάδια συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα εκτός από την παραμόρφωση η οποία και αυτή είναι ορατή μόνο στην ακτινογραφία.
Σε μεταγενέστερο στάδιο, κατόπιν ανάπτυξης της πάθησης τα κύρια συμπτώματα της είναι:
- Ορατή καμπύλη στην πλάτη
- Ώμοι, μέση ή γοφοί που φαίνονται ανομοιόμορφοι
- Η μια ωμοπλάτη φαίνεται μεγαλύτερη από την άλλη
- Τα πλευρά προεξέχουν περισσότερο στη μία πλευρά του σώματος
- Πόνος στη μέση
- Δυσκαμψία της πλάτης
- Πόνος και μούδιασμα στα πόδια
- Δυσκολία στην αναπνοή σε σπάνιες και προχωρημένες περιπτώσεις
Εντούτοις σε κάθε περίπτωση ένδειξης κάποιου από τα παραπάνω συμπτώματα μία επίσκεψη σε εξειδικευμένο ορθοπεδικό χειρουργό είναι απαραίτητη.
Διάγνωση
Κλινική εξέταση σκολίωσης: ο πιο απλός εμπειρικός τρόπος διάγνωσης είναι το τεστ επίκυψης όπου φαίνεται αν υπάρχει καμπύλη στη σπονδυλική στήλη.
Ακτινογραφίες : Αν κατά την κλινική εξέταση διαπιστωθεί καμπύλη στη σπονδυλική στήλη το επόμενο βήμα είναι να γίνουν ακτινογραφίες για να διαπιστωθεί η σοβαρότητα της σκολίωσης.
Τύποι Σκολίωσης
Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι η σκολίωση χωρίς γνωστή αιτία και αφορά το 80% των περιπτώσεων. Για την ιδιοπαθή σκολίωση, το οικογενειακό ιστορικό και η γενετική μπορεί να είναι παράγοντες κινδύνου.
Η συγγενής σκολίωση ξεκινά καθώς η σπονδυλική στήλη του εμβρύου αναπτύσσεται κατά την κύηση.
Η νευρομυϊκή σκολίωση προκαλείται από αίτια όπως η εγκεφαλική παράλυση ή ένας τραυματισμός του νωτιαίου μυελού κ.α.. Αυτές οι καταστάσεις μερικές φορές βλάπτουν τους μύες ώστε να μην υποστηρίζουν σωστά τη σπονδυλική στήλη.
Η εκφυλιστική σκολίωση επηρεάζει τους ενήλικες. Συνήθως αναπτύσσεται στο κάτω μέρος της πλάτης καθώς οι δίσκοι και οι αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης αρχίζουν να φθείρονται με το πέρασμα της ηλικίας.
Θεραπεία Σκολίωσης
Για την ήπια σκολίωση, μπορεί να μην χρειάζεστε θεραπεία. Αντίθετα, ο γιατρός σας μπορεί να σας παρακολουθεί και να κάνει ακτινογραφίες κάθε τόσο για να δει εάν επιδεινώνεται.
Εάν εσείς ή το παιδί σας χρειάζεστε θεραπεία, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει:
- Κηδεμόνα. Σε παιδιά που εξακολουθούν να μεγαλώνουν, το να φορούν ένα στήριγμα γύρω από τον κορμό μπορεί να εμποδίσει την επιδείνωση της καμπύλης.
- Χειρουργική σπονδυλοδεσίας. Σε αυτή την επέμβαση, ο ορθοπεδικός μέσω μιας μικρής τομής τοποθετεί κομμάτια οστού ή παρόμοιου υλικού μεταξύ των οστών της σπονδυλικής σας στήλης.
- Λειτουργία καλλιέργειας με βάση τη σπονδυλική στήλη και τις νευρώσεις. Αυτός ο τρόπος ακολουθείται για να διορθώσει πιο σοβαρές περιπτώσεις σκολίωσης σε παιδιά που ακόμα μεγαλώνουν. Ο γιατρός στερεώνει ειδικά σχεδιασμένες ράβδους στη σπονδυλική στήλη ή στα πλευρά.
Εν κατακλείδι, με κάθε ενόχληση ή ένδειξη σκολίωσης , επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ορθοπεδικό Γεώργιο Μπεσίρη για μία εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία.
Πότε συναντάται, συνήθως, η σκολίωση;
Η σκολίωση παρουσιάζεται, συνήθως, σε ηλικίες 10 έως 15 ετών.
Ποια συμπτώματα παρουσιάζονται;
Η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να μην παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα όταν βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, τα συμπτώματα της σκολίωσης είναι τα εξής:
- Δυσκαμψία
- Μούδιασμα ή/και πόνος στα κάτω άκρα
- Εμφανής καμπύλη στην πλάτη
- Δύσπνοια
- Πόνος στη μέση
- Προεξοχή πλευρών περισσότερο από την μια πλευρά
- Γοφοί, μέση ή ώμος εμφανίζουν παραμορφώσεις
Ποιοι είναι οι τύποι της σκολίωσης;
- Συγγενής σκολίωση, παρουσιάζεται από την γέννηση
- Εκφυλιστική σκολίωση, παρουσιάζεται στους ενήλικες και κυρίως στο κάτω μέρος της πλάτης
- Ιδιοπαθής σκολίωση, δεν υπάρχουν σαφή αίτια για το συγκεκριμένο τύπο σκολίωσης. Οι παράγοντες κινδύνου είναι η κληρονομικότητα και η γενετική προδιάθεση
- Νερομυϊκή σκολίωση, η οποία προκαλείται από εγκεφαλική παράλυση ή τραυματισμό στον νωτιαίο μυελό
Πώς διαγιγνώσκεται;
Για την επιβεβαίωση της σκολίωσης απαιτείται τεστ επίκυψης, όπου διακρίνεται η καμπύλη της σπονδυλικής στήλης. Επίσης, μέσω της ακτινογραφίας μπορεί να διευκρινιστεί η σοβαρότητα της κατάστασης.
Με ποιον τρόπο αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά;
Ο εξειδικευμένος Ορθοπαιδικός θα κρίνει ποια είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης. Στην περίπτωση που κρίνει πως απαιτεί άμεση αντιμετώπιση θα συνιστήσει μια από τις εξής μεθόδους:
- Κηδεμόνας
- Χειρουργική αντιμετώπιση, μέσω σπονδυλοδεσίας
- Λειτουργία καλλιέργειας με βάση τη σπονδυλική στήλη και τις νευρώσεις
Πρέπει να προσέχω τον τρόπο που κοιμάμαι ή το στρώμα που χρησιμοποιώ, εάν έχω σκολίωση;
Η ποιότητα του ύπνου και η επιλογή του στρώματος παίζουν σημαντικό ρόλο για τους ασθενείς με σκολίωση. Ένα στρώμα μέτριας σκληρότητας προάγει την ομοιόμορφη κατανομή των πιέσεων και συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής ευθυγράμμισης της σπονδυλικής στήλης. Αντίθετα, υπερβολικά μαλακά ή ιδιαίτερα σκληρά στρώματα ενδέχεται να προκαλέσουν επιπρόσθετες φορτίσεις στη σπονδυλική στήλη, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα.
Όσον αφορά τη στάση κατά τον ύπνο, η πρηνής θέση δεν συνιστάται. Η ύπτια ή η πλάγια θέση στον ύπνο θεωρούνται πιο ευεργετικές για τη σπονδυλική στήλη. Ιδιαίτερα όταν κοιμάστε στο πλάι, η τοποθέτηση ενός μαξιλαριού ανάμεσα στα γόνατα συμβάλλει στη μείωση των στροφικών φορτίσεων και στη βελτίωση της σταθερότητας της λεκάνης και της οσφυϊκής περιοχής.
Μπορώ να γυμνάζομαι κανονικά ή πρέπει να αποφεύγω συγκεκριμένες ασκήσεις;
Η άσκηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τη διατήρηση της μυϊκής ισορροπίας και της λειτουργικότητας σε άτομα με σκολίωση. Ωστόσο, η επιλογή των δραστηριοτήτων πρέπει να γίνεται με προσοχή. Η αερόβια άσκηση χαμηλής ή μέτριας έντασης (π.χ. κολύμβηση, περπάτημα, ποδήλατο) θεωρείται ασφαλής και ωφέλιμη, καθώς ενισχύει τη φυσική κατάσταση χωρίς να επιβαρύνει τη σπονδυλική στήλη.
Αντίθετα, ασκήσεις που περιλαμβάνουν έντονες στροφικές κινήσεις του κορμού, ασύμμετρες φορτίσεις ή άρση μεγάλων βαρών ενδέχεται να αυξήσουν το μηχανικό στρες στη σπονδυλική στήλη και δεν συνιστώνται χωρίς εξειδικευμένη καθοδήγηση. Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα άσκησης θα πρέπει να εξατομικεύεται, λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο και τον βαθμό της σκολίωσης, την ηλικία και τη γενική φυσική κατάσταση του ασθενούς, υπό την επίβλεψη ορθοπαιδικού.
Τι στάση πρέπει να κρατώ όταν κάθομαι πολλές ώρες στο γραφείο;
Κατά την πολύωρη καθιστική εργασία, η σωστή εργονομική στάση είναι καθοριστική για την αποφόρτιση της σπονδυλικής στήλης σε άτομα με σκολίωση. Συνιστάται η χρήση καθίσματος με στήριξη της οσφυϊκής μοίρας, ώστε να διατηρείται η φυσιολογική λόρδωση. Η πλάτη θα πρέπει να παραμένει σε όρθια θέση, οι ώμοι χαλαροί, ενώ τα ισχία να σχηματίζουν γωνία περίπου 90°–100° με τα γόνατα. Τα πέλματα πρέπει να εφάπτονται πλήρως στο δάπεδο ή σε υποπόδιο, ώστε να αποφεύγεται η άνιση φόρτιση της λεκάνης.
Επιπλέον, η οθόνη του υπολογιστή πρέπει να τοποθετείται στο ύψος των ματιών για την αποφυγή κάμψης ή έκτασης της αυχενικής μοίρας. Η συχνή αλλαγή στάσης και η ενσωμάτωση μικρών διαλειμμάτων με ήπιες διατάσεις ανά 30–40 λεπτά μειώνουν την καταπόνηση και συμβάλλουν στη διατήρηση της μυοσκελετικής ισορροπίας.
Πώς θα ξέρω, αν η σκολίωση επιδεινώνεται με τον καιρό;
Η αξιολόγηση της εξέλιξης της σκολίωσης βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών και απεικονιστικών δεδομένων. Ο πλέον αξιόπιστος τρόπος παρακολούθησης είναι η ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης σε όρθια θέση, όπου μετράται η γωνία Cobb. Η αύξηση της γωνίας αυτής σε επαναλαμβανόμενους ελέγχους αποτελεί αντικειμενικό δείκτη επιδείνωσης.
Σε επίπεδο καθημερινότητας, η προοδευτική επιδείνωση μπορεί να εκδηλωθεί με εντονότερη ασυμμετρία στους ώμους, στη λεκάνη ή στις ωμοπλάτες, με μετατόπιση του κορμού προς τη μία πλευρά, καθώς και με πόνο στη ράχη μετά από δραστηριότητες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να παρουσιαστούν και αναπνευστικά ενοχλήματα, εφόσον η σκολίωση επηρεάζει τον θωρακικό κλωβό. Επειδή όμως τα υποκειμενικά συμπτώματα δεν είναι πάντοτε αξιόπιστος δείκτης, η τακτική παρακολούθηση από ορθοπαιδικό με εξειδίκευση στη σπονδυλική στήλη είναι απαραίτητη.
Επηρεάζει η σκολίωση την ικανότητά μου να οδηγώ για πολλές ώρες;
Η σκολίωση, ανάλογα με τον βαθμό και την εντόπισή της, μπορεί να επηρεάσει την άνεση και την αντοχή του ατόμου κατά την πολύωρη οδήγηση, χωρίς ωστόσο να αποτελεί από μόνη της αντένδειξη. Η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλεί ασύμμετρη φόρτιση, μυϊκή κόπωση και πόνο στη ράχη ή την οσφυϊκή χώρα, οι οποίοι τείνουν να εντείνονται όσο παρατείνεται η στατική καθιστική θέση.
Η χρήση εργονομικού καθίσματος με στήριξη της οσφυϊκής μοίρας, η σωστή ρύθμιση της θέσης του καθίσματος και του τιμονιού, καθώς και τα συχνά διαλείμματα για διάταση και κίνηση (ανά 60–90 λεπτά), συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση της καταπόνησης. Σε σοβαρότερες μορφές σκολίωσης, μπορεί να απαιτείται εξατομικευμένη καθοδήγηση από ορθοπαιδικό ή φυσικοθεραπευτή, ώστε να εξασφαλίζεται ασφαλής και ανώδυνη οδήγηση.
Τι πρέπει να προσέχω, αν η δουλειά μου απαιτεί ορθοστασία;
Όταν η επαγγελματική δραστηριότητα απαιτεί πολύωρη ορθοστασία, είναι σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για την αποφόρτιση της σπονδυλικής στήλης, εάν έχετε διαγνωσθεί με σκολίωση. Η παρατεταμένη στάση όρθια μπορεί να αυξήσει τις ασύμμετρες φορτίσεις στον κορμό και να εντείνει μυϊκές ανισορροπίες.
Συνιστάται η χρήση υποδημάτων με σωστή ανατομική στήριξη και χαμηλό τακούνι, καθώς και η τοποθέτηση αντιολισθητικών χαλιών ή ειδικών υποποδίων που μειώνουν την καταπόνηση των κάτω άκρων και της οσφυϊκής μοίρας. Επίσης, η συχνή εναλλαγή στάσης, όπως η μεταφορά του βάρους από το ένα πόδι στο άλλο, μειώνει τη συνεχή πίεση στη σπονδυλική στήλη. Τέλος, η ενσωμάτωση μικρών διαλειμμάτων για ήπιες διατάσεις των οπίσθιων μηριαίων, των ραχιαίων και των καμπτήρων του ισχίου συμβάλλει στη διατήρηση της ευλυγισίας και της μυϊκής ισορροπίας.
Η εγκυμοσύνη επηρεάζει τη σκολίωση;
Η εγκυμοσύνη από μόνη της δεν θεωρείται ότι επιδεινώνει άμεσα τη σκολίωση. Ωστόσο, οι φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα κατά την κύηση( όπως η προοδευτική αύξηση του σωματικού βάρους, η μετατόπιση του κέντρου βάρους και η αύξηση της λόρδωσης της οσφυϊκής μοίρας) μπορούν να εντείνουν τα μηχανικά φορτία στη σπονδυλική στήλη. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει μεγαλύτερη μυϊκή κόπωση ή πόνο, ιδιαίτερα σε γυναίκες που έχουν ήδη σημαντικού βαθμού σκολίωση.
Σύμφωνα με τα περισσότερα επιστημονικά δεδομένα, η εγκυμοσύνη δεν σχετίζεται με μακροπρόθεσμη επιδείνωση της σκολίωσης. Παρ’ όλα αυτά, η τακτική παρακολούθηση από ορθοπαιδικό, η σωστή στάση σώματος, η αποφυγή υπερβολικής φόρτισης και η ένταξη ήπιων μορφών άσκησης (π.χ. κολύμβηση, προγεννητική γυμναστική) μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση των συμπτωμάτων.
